Некалькі цікавых фактаў з гісторыі Бераставіцы

Перш чым прыступіць да расповеду наступных гісторый, адзначу, што аўтар раўназначна і з вялікай павагай адносіцца як да вернікаў-каталікоў, так і да праваслаўных, а ўсё, пра што пойдзе гаворка ніжэй, з’яўляецца выключна канстатацыяй гістарычных фактаў. Гісторыя першая. У верасні 1876 года была дазволена царскай цэнзурай і выйшла з друку ў Варшаве кніга ўладальніка Вялікай Бераставіцы […]

Подробнее

Бераставіцкая ратуша

Пры Польшчы (20-30-я гады ХХ ст.) фактычна ўвесь цэнтр Бераставіцы быў забудаваны адна-двухпавярховымі драўлянымі дамамі. Сярод гэтай шэрай забудовы выразна вылучаўся адзін стары доўгі прамавугольны будынак. Арыгінальны ў архітэктурным плане і вялікі па памерах, ён моцна адрозніваўся ад іншых драўляных хат, што шчыльна “туліліся” адна пры адной па перыметры Рынку – галоўнай плошчы мястэчка. А […]

Подробнее

Бездакорнае служэнне дыякана Канстанціна Валынцэвіча ў храме Свяціцеля Мікалая Цудатворцы ў Бераставіцы

Многія праваслаўныя веруючыя напэўна бачылі пад сценамі храма Свяціцеля Мікалая Цудатворцы пахаванні святароў гэтай царквы. Адзін з помнікаў асабліва вызначаецца. Гэта – “канстанцінаў крыж”. Каменнае дрэва, перакрыжаванае часткамі ствала. Пасярэдзіне дрэва разгорнуты скрутак з апісаннем жыццёвага подзвігу дыякана Канстанціна Валынцэвіча (1836-1906), які больш як паўстагоддзя свайго жыцця прысвяціў служэнню царкве Святога Мікалая ў Бераставіцы. Яго […]

Подробнее

Мануфактура Мнішкаў у Бераставіцы

Аб дзейнасці ткацкай мануфактуры ў Вялікай Бераставіцы ў сярэдзіне ХVІІІ ст. мала хто ведае з бераставічан альбо не ведае зусім. Няма звестак пра яе і ў беларускай навуковай літаратуры. Звесткі пра гэта можна знайсці толькі ў біяграфіі тагачаснага ўладальніка мястэчка Ежы Аўгуста Мнішка (1715-1778), што змешчаны ў кнізе “Польскі слоўнік біяграфічны”( Том ХХІ/3, Варшава, 1976). […]

Подробнее

Вуліца Перэца. Ці была яна ў Бераставіцы?

Калі звярнуць у Бераставіцы з вуліцы Леніна на Кастрычніцкую (да вайны Дольную), і прайсці яшчэ метраў 40, то злева за “ветэранскім” магазінам трапляеш на невялікі тупіковы завулак. На ім сёння cтаяць усяго чатыры дамы. Далей дарога ўпіраецца ў плот, за якім знаходзіцца тэрыторыя гаражоў райвыканкама. Некалі пры Польшчы гэта быў не проста завулак. Тут пачыналася […]

Подробнее

Документы архивов свидетельствуют. Крестьянские бунты в Велико-Берестовицкой волости в 1905 году

Из донесения земского начальника 2-го участка Гродненского уезда губернатору о крестьянских бунтах  9 июня 1905 года Крестьянам дер. Старинцы, Лесневичи и Плюскаловцы Велико-Берестовицкой вол. при действии проверочной комиссии предоставлено сервитутное право пастьбы скота на известной площади в лесу владельца им. Велико-Берестовицы гр. Коссаковского. Несколько лет тому назад постановлением Гродненского лесоохранительного комитета разрешена владельцу имения постепенная […]

Подробнее

Бераставіцкія вуліцы ў даваенны час

Наўрад ці хто зможа сёння дакладна сказаць, колькі вуліц было да вайны ў Вялікай Бераставіцы і як яны ў той час называліся? Пры адсутнасці пад рукамі тагачаснага друкаванага плана мястэчка зрабіць гэта немагчыма, аднак афіцыйных архіўных матэрыялаў (у тым ліку картаў і планаў) адносна некалі невялікага цэнтра вясковай гміны было няшмат. А сёння ад таго […]

Подробнее

І вырашылі пабудаваць новы храм…

Праз некалькі месяцаў, а, менавіта, у лістападзе, споўніцца 140 гадоў Алекшыцкай царкве. Аб гісторыі пабудовы гэтага праваслаўнага храма ў гонар Пакрова Прасвятой Багародзіцы, аб людзях, якіх ужо даўно няма ў жывых, а справа іх рук, душы і сэрца радуе і будзе радаваць многія пакаленні іх нашчадкаў, і будзе наш аповед. А пачыналася ўсё вясной 1864 […]

Подробнее

Нясвіжскія Радзівілы палявалі ў бераставіцкіх лясах

Не з’яўляецца сакрэтам, што ўладальнікі Вялікай Бераставіцы Касакоўскія былі даволі заможнымі людзьмі. У сваіх сядзібах у пачатку 20-га стагоддзя, апрача вялізных збораў карцін, рэдкіх кніг, дарагой мэблі, сталовага посуду і іншых рарытэтаў, графы мелі шыкоўныя калекцыі брычак. Пачатак гэтай незвычайнай справе быў пакладзены яшчэ пры Станіславе Шчэнсным у другой палове 19-га стагоддзя. У склад калекцыі […]

Подробнее

Аб нас пісалі: «Бунт у мястэчку Крынкі». “Наша ніва”. 1905 г. №24

Гродна… Нядаўна ў судзе разбіралася справа аб бунце у мястэчку Крынкі Гродзенскага павета, што быў 17 лютага 1905 года. Перад судом стала 35 чалавек. Вінавацілі іх у тым, што яны разбілі пошту, воласьць, манапольку, гарадскую ўправу, дом прыстава і жандарскага вахмістра. Пры гэтым яны знішчылі ўсе дакументы, тэлеграфныя апараты, валілі тэлеграфныя слупы і рвалі дроты, […]

Подробнее

“Жывы сведка з касцельных муроў”

Сучасная Вялікая Бераставіца пачынаецца менавіта з яго – з касцёла Прасвятой Дзевы Марыі, якому ў мінулым годзе споўнілася 395 год з часу заснавання (1615г.). А ў гэтым, 2011годзе, у касцёла яшчэ адзін юбілей – 270 гадоў з часу аднаўлення будынка ў мурах. Справа ў тым, што да 1741 года касцёл Прасвятой Дзевы Марыі быў драўляны, […]

Подробнее

Ці быў клад у Бераставіцы?

Не так даўно ад жыхароў Вялікай Бераставіцы старэйшага ўзросту я пачуў даволі загадкавую і інтрыгуючую гісторыю, звязаную з мінулым нашага пасёлка. Магчыма хто-небудзь яшчэ яе ведае і памятае. Што датычыцца мяне, то я пачуў яе ўпершыню. А сутнасць яе такая. Яшчэ ў 60-я гады мінулага стагоддзя, калі толькі-толькі пачынала наладжвацца культурнае супрацоўніцтва з прыгранічнымі рэгіёнамі […]

Подробнее

Першыя ўладальнікі тэлефонаў на Бераставіччыне

Працуючы ў адным з архіваў, сярод іншых матэрыялаў знайшоў цікавы дакумент – спіс абанентаў тэлефоннай сеткі, што абслугоўваліся Бераставіцкім аддзяленнем паштова-тэлеграфнай службы ў даваенны перыяд. Нагадаю, што карыстанне паслугамі тэлефоных сетак ў тыя часы было пакуль яшчэ рэдкай з’явай і адносна нятанна каштавала. У вёсках і невялікіх мястэчках тэлефоны мелі толькі адзінкі – асобныя дзяржслужачыя […]

Подробнее

Зямляк-фоталетапісец Павел Валынцэвіч

З 14 студзеня па 3 лютага 2011 года ў Нацыянальным гістарычным музеі Беларусі ў Мінску пад назвай “Павел Валынцэвіч. Фоталетапіс даўжынёй у паўстагоддзя” праходзіла выстава ўнікальных фотаздымкаў нашага земляка, ураджэнца Вялікай Бераставіцы, протаіерэя Паўла Валынцэвіча (1875-1962), зробленых яшчэ ў першай палове ХХ стагоддзя. Кім быў гэты чалавек? Нарадзіўся святар-фатограф у Вялікай Бераставіцы ў сям’і мясцовага […]

Подробнее