Рубрика: Культура

Працуючы ў адным з гродзенскіх архіваў трапіў на цікавы дакумент, які змяшчае адбітак пячаткі Вялікабераставіцкай гміны міжваеннага перыяду (20-30-я гг. ХХ ст.) Пячатка выглядала наступным чынам. Яна мела круглую форму. Па краях быў надпіс на польскай мове “Urzad gminy W.Brzostowica. Pow.Grodz.”, што ў перакладзе азначае “Праўленне гміны В.Бераставіца. Павет Гродзенскі”. У цэнтры пячаткі знаходзіцца малюнак […]

У аграгарадку Масаляны Бераставіцкага раёна Гродзенскай вобласці насупраць сённяшняга адміністрацыйнага будынка РУСП “Масаляны”, былога палаца ўладальнікаў Масалян Біспінгаў, у водах вялікага возера адлюстроўваецца белы фасад каталіцкай капліцы, ужо ў трэці час за ўсю сваю гісторыю вернутай з небыцця намаганнямі вернікаў. Мясцовыя жыхары сцвярджаюць, што некалі на капліцы, ператворанай у зернясклад, красавалася мармуровая дошка з надпісам. […]

Гісторыя трэцяя. Прапаную ўсім, хто цікавіцца гісторыяй Бераставіцы, правесці своеасаблівы эксперымент. Вазьміце ў руку фотаздымак з выяваю ўжо не існуючага палаца Касакоўскіх у Бераставіцы і ўважліва паглядзіце на яго. Пры жаданні гэты здымак без цяжкасці можна адшукаць у інтэрнэце. Фотаздымак палаца неаднаразова публікаваўся і ў раённай газеце, ёсць ён і ў кнізе “Памяць”. Потым ўважліва […]

Пісьмо па электроннай пошце прыйшло на сайт райвыканкама з Кіева. Таццяна Антонаўна Канецкая і яе сын Дзмітрый шукалі сваякоў свайго бацькі і дзеда, удзельніка Вялікай Айчыннай вайны, кавалера ордэнаў Леніна, Чырвонага Сцяга, Айчыннай вайны І ступені, Чырвонай Зоркі і іншых узнагарод, палкоўніка Антона Міхайлавіча Канецкага. Яны ведалі, што нарадзіўся ён у Вялікабераставіцкай воласці, але яны […]

Перш чым прыступіць да расповеду наступных гісторый, адзначу, што аўтар раўназначна і з вялікай павагай адносіцца як да вернікаў-каталікоў, так і да праваслаўных, а ўсё, пра што пойдзе гаворка ніжэй, з’яўляецца выключна канстатацыяй гістарычных фактаў. Гісторыя першая. У верасні 1876 года была дазволена царскай цэнзурай і выйшла з друку ў Варшаве кніга ўладальніка Вялікай Бераставіцы […]

Пры Польшчы (20-30-я гады ХХ ст.) фактычна ўвесь цэнтр Бераставіцы быў забудаваны адна-двухпавярховымі драўлянымі дамамі. Сярод гэтай шэрай забудовы выразна вылучаўся адзін стары доўгі прамавугольны будынак. Арыгінальны ў архітэктурным плане і вялікі па памерах, ён моцна адрозніваўся ад іншых драўляных хат, што шчыльна “туліліся” адна пры адной па перыметры Рынку – галоўнай плошчы мястэчка. А […]

Многія праваслаўныя веруючыя напэўна бачылі пад сценамі храма Свяціцеля Мікалая Цудатворцы пахаванні святароў гэтай царквы. Адзін з помнікаў асабліва вызначаецца. Гэта – “канстанцінаў крыж”. Каменнае дрэва, перакрыжаванае часткамі ствала. Пасярэдзіне дрэва разгорнуты скрутак з апісаннем жыццёвага подзвігу дыякана Канстанціна Валынцэвіча (1836-1906), які больш як паўстагоддзя свайго жыцця прысвяціў служэнню царкве Святога Мікалая ў Бераставіцы. Яго […]

Аб дзейнасці ткацкай мануфактуры ў Вялікай Бераставіцы ў сярэдзіне ХVІІІ ст. мала хто ведае з бераставічан альбо не ведае зусім. Няма звестак пра яе і ў беларускай навуковай літаратуры. Звесткі пра гэта можна знайсці толькі ў біяграфіі тагачаснага ўладальніка мястэчка Ежы Аўгуста Мнішка (1715-1778), што змешчаны ў кнізе “Польскі слоўнік біяграфічны”( Том ХХІ/3, Варшава, 1976). […]

Калі звярнуць у Бераставіцы з вуліцы Леніна на Кастрычніцкую (да вайны Дольную), і прайсці яшчэ метраў 40, то злева за “ветэранскім” магазінам трапляеш на невялікі тупіковы завулак. На ім сёння cтаяць усяго чатыры дамы. Далей дарога ўпіраецца ў плот, за якім знаходзіцца тэрыторыя гаражоў райвыканкама. Некалі пры Польшчы гэта быў не проста завулак. Тут пачыналася […]

Из донесения земского начальника 2-го участка Гродненского уезда губернатору о крестьянских бунтах  9 июня 1905 года Крестьянам дер. Старинцы, Лесневичи и Плюскаловцы Велико-Берестовицкой вол. при действии проверочной комиссии предоставлено сервитутное право пастьбы скота на известной площади в лесу владельца им. Велико-Берестовицы гр. Коссаковского. Несколько лет тому назад постановлением Гродненского лесоохранительного комитета разрешена владельцу имения постепенная […]

Наўрад ці хто зможа сёння дакладна сказаць, колькі вуліц было да вайны ў Вялікай Бераставіцы і як яны ў той час называліся? Пры адсутнасці пад рукамі тагачаснага друкаванага плана мястэчка зрабіць гэта немагчыма, аднак афіцыйных архіўных матэрыялаў (у тым ліку картаў і планаў) адносна некалі невялікага цэнтра вясковай гміны было няшмат. А сёння ад таго […]

Праз некалькі месяцаў, а, менавіта, у лістападзе, споўніцца 140 гадоў Алекшыцкай царкве. Аб гісторыі пабудовы гэтага праваслаўнага храма ў гонар Пакрова Прасвятой Багародзіцы, аб людзях, якіх ужо даўно няма ў жывых, а справа іх рук, душы і сэрца радуе і будзе радаваць многія пакаленні іх нашчадкаў, і будзе наш аповед. А пачыналася ўсё вясной 1864 […]

Не з’яўляецца сакрэтам, што ўладальнікі Вялікай Бераставіцы Касакоўскія былі даволі заможнымі людзьмі. У сваіх сядзібах у пачатку 20-га стагоддзя, апрача вялізных збораў карцін, рэдкіх кніг, дарагой мэблі, сталовага посуду і іншых рарытэтаў, графы мелі шыкоўныя калекцыі брычак. Пачатак гэтай незвычайнай справе быў пакладзены яшчэ пры Станіславе Шчэнсным у другой палове 19-га стагоддзя. У склад калекцыі […]

Гродна… Нядаўна ў судзе разбіралася справа аб бунце у мястэчку Крынкі Гродзенскага павета, што быў 17 лютага 1905 года. Перад судом стала 35 чалавек. Вінавацілі іх у тым, што яны разбілі пошту, воласьць, манапольку, гарадскую ўправу, дом прыстава і жандарскага вахмістра. Пры гэтым яны знішчылі ўсе дакументы, тэлеграфныя апараты, валілі тэлеграфныя слупы і рвалі дроты, […]