Сёння ўсё часцей назіраем, як моладзь адрываецца ад духоўнай спадчыны, ад народных традыцый і звычаяў, не хоча вывучаць і ведаць гісторыю і культуру свайго народа. З задавальненнем хлопцы і дзяўчаты святкуюць іншаземныя святы, смакуюць экзатычныя стравы, спяваюць песні на розных мовах, акрамя беларускай. Вы скажаце: “Час такі!” Не, не час, а мы такія. Каб не быць без каранёў, не быць без сваёй спадчыны, патрэбна адчуваць павагу да тых людзей, якія жылі да нас, шанаваць і несці ў сэрцы матчыну мову.
Добрай традыцыяй стала ў нашай школе правядзенне тыдня беларускай мовы і культуры. У гэтым годзе тыдзень праходзіў пад дэвізам “Гавары са мной па-беларуску”. Кожны дзень быў напоўнены змястоўнымі і цікавымі мерапрыемствамі. На працягу ўсяго тыдня на перапынках гучала музыка і песні беларускіх аўтараў. Усе было ўрачыста і ўзнёсла.
Вучні 11 класа, апранутыя ў беларускія нацыянальныя касцюмы, падрыхтавалі і правялі ўрачыстую лінейку, прысвечаную адкрыццю тыдня.
На ёй было аб’яўлена, што на працягу ўсяго тыдня вучні і настаўнікі ў сценах школы будуць размаўляць на беларускай мове (Вялікаэйсмантаўская СШ – рускамоўная ўстанова адукацыі). Атрымалася так, што мы і не чакалі. Гаварылі па-беларуску вучні і настаўнікі, прыбіральшчыкі і повары, рабочыя і лабаранты.
Для вучняў пачатковых класаў іх старэйшыя сябры арганізавалі цудоўнае падарожжа па краіне “Беларуская казка”. Вучні 11 і 9 класаў падрыхтавалі выставу кніг народных і літаратурных казак, выразна чыталі беларускія народныя казкі ў 1-4 класах. Пасля абмеркавання прачытанага дзеці з задавальненнем намалявалі ілюстрацыі да праслуханых казак.
На наступны дзень у школе чакалі мясцовую паэтку Галіну Жывіцу. Галіна Уладзіміраўна працуе настаўніцай беларускай мовы і літаратуры ў суседняй школе, многія з ёю сустракаліся ў паўсядзённым жыцці, неаднаразова бачылі яе. Але ў гэты дзень да нас прыехаў зусім іншы чалавек. Чалавек, які іначай бачыць сонца і месяц, для яго інакш ідзе дождж і снег, інакш зацвітаюць кветкі. Гэта чалавек з тонкай душой, чуйным сэрцам, гэта паэт. Вучні з захапленнем слухалі ўспаміны пра дзяцінства, юнацтва, пачатак пісьменніцкай справы. А калі з вуснаў Галіны Жывіцы паліліся словы вершаў, усе прыціхлі, быццам гэта былі самыя важныя і правільныя словы ў свеце. Сустрэча з таленавітым чалавекам стала своеасаблівым выйсцем са стану паўсядзённасці школьнага жыцця.
У наступны дзень тыдня ў школе прайшоў турнір перакладчыкаў. Гэты турнір вылучыў сапраўдных рыцараў, шчыт і меч якіх – глыбокае веданне роднай беларускай мовы.
Пяты дзень тыдня быў прысвечаны беларускай нацыянальнай кухні. У конкурсе нацыянальных страў прынялі ўдзел вучні ад першага да адзінаццатага класаў. На сталах, засланых саматканымі і вышытымі абрусамі, красаваліся аладкі і клёцкі, каўбаса і клінковы сыр, верашчака і крупнік. Акрамя гэтага ля кожнай стравы быў прымацаваны рэцэпт яе прыгатавання. Конкурс быў не толькі цікавым і “смачным”, але і пазнавальным.
На працягу тыдня вучні 5 – 11 класаў рыхтавалі інфармацыйны плакат па творчасці беларускіх літаратурных дзеячаў. Дзеці выступалі ў ролі выдаўцоў: складалі і афармлялі невялікую самаробную хрэстаматыю твораў абранага імі паэта. Хрэстаматыя была праілюстравана малюнкамі саміх вучняў. На конкурсе чытальнікаў беларускіх вершаў гучалі паэтычныя словы Анатоля Вярцінскага, Яўгеніі Янішчыц, Дануты Бічэль-Загнетавай, Мар’яна Дуксы, Сяргея Законнікава і інш. Дзеці чыталі выразна, эмацыянальна і прыўзнята, стараліся правільна вымавіць кожнае слова, падкрэсліць уласныя адносіны да таго, пра што піша аўтар. Але найбольш парадавалі вершы, напісаныя самімі вучнямі. Маладыя паэты вельмі перажывалі і хваляваліся, як слухачы (іх аднакласнікі і сябры) успрымуць вершы, ці зразумеюць, падтрымаюць. Складвалася адчуванне, што словы вершаў маладых паэтаў ішлі ад самага сэрца. Нават дарослыя людзі, настаўнікі і бацькі, не чакалі такога паэтычнага ўсплёску, глыбіні думкі і перажыванняў. Усім маладым паэтам мы пажадалі поспеху і плённай працы, не спыняцца на дасягнутым, і далей актыўна практыкавацца ў складанні паэтычных радкоў.
Тыдзень беларускай мовы і культуры прайшоў цікава і займальна. Мерапрыемствы былі прасякнуты клопатам аб тым, каб выхаваць у вучняў беражлівыя адносіны да мастацкага слова, да роднай мовы, гісторыі і культуры беларускага народа.
Ірына Швек, настаўніца
беларускай мовы і літаратуры
Вялікаэйсмантаўскай СШ
